Κώστας Καψιάνης, Klara Källström & Thobias Fäldt – Untitled (A Common Story) / 25 Lemon Trees, No Gardeners
Στο πλαίσιο της στήριξής της προς ανεξάρτητες καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες, η Nitra Gallery παραχωρεί τον χώρο της στην Αθήνα στο project Closing Soon, που παρουσιάζει την πρώτη του έκθεση στη νομαδική του μορφή. Η έκθεση Untitled (A Common Story) / 25 Lemon Trees, No Gardeners φέρνει σε διάλογο φωτογραφικά έργα του Κώστα Καψιάνη και του καλλιτεχνικού διδύμου Klara Källström & Thobias Fäldt, που προσεγγίζουν το ελληνικό τοπίο ως πεδίο μνήμης, πολιτικής και αναπαράστασης, διαμορφωμένο μέσα από συνεχείς κρίσεις.
Οι δύο φωτογραφίες Untitled (2015) προέρχονται από τη σειρά του Καψιάνη A Common Story, η οποία διερευνά τις έννοιες της καταγωγής και του ανήκειν στην ελληνική ύπαιθρο. Τραβηγμένες μέσα σε μια μικρή καλύβα στα περίχωρα της Δράμας, οι εικόνες αποτυπώνουν έναν ταπεινό, πρόχειρο χώρο που φέρει ίχνη συλλογικής και προσωπικής ιστορίας. Η μία φωτογραφία εστιάζει σε ένα εκτυπωμένο φύλλο Α4, κολλημένο πάνω στο ημιδιάφανο νάιλον ενός αυτοσχέδιου παραθύρου, όπου αναγράφονται οι τρεις τελευταίες επιθυμίες του Μεγάλου Αλεξάνδρου πριν από τον θάνατό του, με το πορτρέτο του στο κέντρο της σύνθεσης. Στο κείμενο, το αρχαίο αυτό σύμβολο εξουσίας και εθνικής υπερηφάνειας στοχάζεται πάνω στη ματαιότητα των υλικών αγαθών και στους περιορισμούς της επιστήμης, εκπροσωπούμενης, στα λόγια του, από την ιατρική, να υπερβεί τη θνητότητα. Η δεύτερη φωτογραφία απεικονίζει ένα έπαθλο-μινιατούρα που αποπνέει κάθε άλλο παρά πνεύμα νίκης.
Στο έργο 25 Lemon Trees, No Gardeners (2015–2020), οι Källström & Fäldt εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική οικονομική κρίση κατασκευάστηκε και αναπαράχθηκε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Εστιάζοντας σε μια ψευδή είδηση για το νοσοκομείο Ευαγγελισμός στην Αθήνα, σύμφωνα με την οποία απασχολούσε κηπουρούς χωρίς να διαθέτει κήπο, το έργο αποκαλύπτει τους μηχανισμούς μέσα από τους οποίους η πληροφορία μετατρέπεται σε μύθο. Δημιουργημένο σε μία από τις πιο πολωμένες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, στην κορύφωση της οικονομικής κρίσης που οδήγησε σε εκτεταμένη φτωχοποίηση, κοινωνική αναταραχή και ανθρωπιστική κρίση, το έργο παρακολουθεί τη μετατόπιση της ευρωπαϊκής ειδησεογραφίας: από την οικονομική στην προσφυγική κρίση, το Brexit και την πανδημία του COVID-19. Αποκαλύπτει έτσι πώς η προσοχή, η αξία και η σημασία μεταβάλλονται διαρκώς μέσα στην εικονική οικονομία ενός μιντιακά μεσολαβημένου κόσμου.
Η παρουσίαση των έργων αυτών για πρώτη φορά στην Ελλάδα συμπίπτει με τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από το δημοψήφισμα του 2015, ένα από τα πιο καθοριστικά και αμφιλεγόμενα γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας της χώρας. Συχνά αποκαλούμενη «ο ασθενής της Ευρώπης», η Ελλάδα γίνεται εδώ ταυτόχρονα υποκείμενο και μεταφορά, μια υπενθύμιση ότι οι έννοιες του πλούτου και της υγείας, της ύλης και του πνεύματος, παραμένουν άρρηκτα συνδεδεμένες.
Επιμέλεια: Ορέστης Μαυρουδής
Διάρκεια: 22 έως 28 Νοεμβρίου – Ώρες λειτουργίας: 18:00 – 21:00
Βιογραφικό Καλλιτεχνών
Ο Κώστας Καψιάνης είναι φωτογράφος που ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Το έργο του επικεντρώνεται στην ελληνική ύπαιθρο, ανιχνεύοντας τις εγγενείς αντιφάσεις της πάνω στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην προσδοκία και τη ματαίωση, την ουτοπία και τη δυστοπία, το παρελθόν και το παρόν. Είναι ιδρυτικό μέλος του συλλογικού εγχειρήματος Depression Era / KOLEKTIV8, το οποίο διερευνά τα αστικά και κοινωνικά τοπία που διαμορφώνονται από την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Έχει παρουσιάσει το έργο του διεθνώς, σε φεστιβάλ και ιδρύματα όπως τα Mois de la Photo (Παρίσι), Athens Photo Festival (Αθήνα), European Month of Photography (Βουδαπέστη), Medphoto Festival (Ρέθυμνο), Thessaloniki Biennale of Contemporary Art και FotoIstanbul (Κωνσταντινούπολη). Έχει επίσης εκθέσει στο Μουσείο Μπενάκη (Αθήνα) και στο BOZAR – Palais des Beaux-Arts (Βρυξέλλες), καθώς και σε γκαλερί στην Ευρώπη.
Η Klara Källström και ο Thobias Fäldt συνεργάζονται από το 2005 και ζουν στο Γκέτεμποργκ. Χρησιμοποιώντας το μέσο της φωτογραφίας, το έργο τους επικεντρώνεται στην παραγωγή γνώσης, διερευνώντας τις δομές των μέσων ενημέρωσης, τις ιστορικές αφηγήσεις και τους τρόπους απεικόνισης και πρόσληψης πολιτικών γεγονότων. Είναι ιδρυτές της εκδοτικής πλατφόρμας B-B-B-Books και του εκθεσιακού εγχειρήματος FG2. Έχουν παρουσιάσει το έργο τους διεθνώς, σε ιδρύματα όπως τα Unseen (Άμστερνταμ), Hasselblad Foundation (Γκέτεμποργκ), Bunkier Sztuki (Photomonth Κρακοβίας), Trafó House of Contemporary Arts (Βουδαπέστη), Le Bal και Photo Saint Germain (Παρίσι), LACMA (Λος Άντζελες), Aperture Foundation (Νέα Υόρκη), Kunsthal Charlottenborg (Κοπεγχάγη) και CFF/Center for Photography και Fotografiska (Στοκχόλμη). Έχουν τιμηθεί με το Hasselblad Foundation Photobook Grant (2021), το Documentary Award του Museum of Work στη Σουηδία (2015) και το Scanpix Photo Prize (2012 και 2006).
Ο Ορέστης Μαυρουδής είναι εικαστικός, ιδρυτής του artist-run νομαδικού project Closing Soon και συνιδρυτής της διαδικτυακής πλατφόρμας Current Athens. Έχει παρουσιάσει το έργο του στο Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (Αθήνα), το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη), τα Careof και Triennale di Milano (Μιλάνο), το MAMbo – Museo d’Arte Moderna di Bologna (Μπολόνια), το Fondazione Sandretto Re Rebaudengo (Τορίνο), το Syros International Film Festival (Σύρος) και το VISIO – Lo Schermo dell’Arte Film Festival (Φλωρεντία). Έχει επίσης υλοποιήσει μόνιμα και εφήμερα έργα δημόσιου χώρου σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Το Closing Soon είναι ένα artist-run νομαδικό project αφιερωμένο στην ελάχιστη παραγωγή. Παρουσιάζει εκθέσεις που διερευνούν μια προσέγγιση «οικονομίας των μέσων» στις εικαστικές τέχνες, δίνοντας προτεραιότητα στην επανενεργοποίηση ήδη παραγμένων μορφών έναντι της δημιουργίας νέων. Εστιάζοντας σε πρακτικές παρέμβασης που επαναπλαισιώνουν προϋπάρχοντα αντικείμενα, εικόνες και κείμενα, συχνά μέσα από διαδικασίες μετατόπισης ή αλλοίωσης, υποστηρίζει έργα που εκτείνονται από το κολάζ και την εγκατάσταση έως τη γλυπτική, τη φωτογραφία και το βίντεο. Στοχεύοντας στη χρήση των ελάχιστων δυνατών πόρων, το Closing Soon υιοθετεί μια κριτική στάση απέναντι στα μέσα της καλλιτεχνικής παραγωγής και προτρέπει σε έναν επαναστοχασμό των θεμελιωδών αξιών του πολιτισμικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, στρέφεται σε έργα που εμπλέκονται με καταστάσεις των οποίων η λειτουργία βρίσκεται σε κρίση. Οικονομίες, συστήματα και υποδομές σε κατάσταση παρακμής ή αποσύνθεσης υποδηλώνουν ότι κάτι μπορεί να κατανοηθεί διαφορετικά. Χωρίς να εξιδανικεύει την αποτυχία, τέτοιες συνθήκες καλούν σε αναστοχασμό πάνω στη δυνατότητα αλλαγής οπτικής, την οποία οι εκθέσεις του επιδιώκουν να πλαισιώσουν και να ενισχύσουν.